Lịch sử phát triển phương pháp chăm sóc Kangaroo
Vào đầu những năm 1970, các nhà nghiên cứu ở Ohio, Hoa Kỳ, bắt đầu nghiên cứu ảnh hưởng của việc “tiếp xúc tăng cường” (Extra Contact) giữa bà mẹ và trẻ sơ sinh trong thời gian sớm sau sinh. Phương pháp “Tiếp xúc tăng cường” này bao gồm việc ôm trẻ sơ sinh tiếp xúc da – kề – da trên ngực trần của bà mẹ càng sớm càng tốt sau khi sinh.
Đến giữa thập niên 1970, Edgar Rey Sanabria và Héctor Martínez-Gómez, các bác sĩ nhi khoa người Columbia bắt đầu áp dụng phương pháp da-kề-da cho các trẻ sinh non trong bối cảnh bệnh viện của họ bị thiếu các lồng ấp ủ ấm dành cho sơ sinh và gia tăng nhiễm khuẩn chéo khiến tỉ lệ tử vong ở trẻ sinh non tăng cao. Họ gọi phương pháp này là “Kangaroo care”, tức là “Chăm sóc Kangaroo”.
Ngày nay, phương pháp “Chăm sóc Kangaroo” được áp dụng rộng rãi không chỉ ở các cơ sở hồi sức sơ sinh cho trẻ sinh non, trẻ nhẹ cân, bệnh lý mà còn áp dụng cho cả trẻ sơ sinh bình thường đủ tháng dưới hình thức chăm sóc “da-kề-da” làm tăng tỉ lệ trẻ được nuôi con bằng sữa mẹ và giảm nguy cơ bị bệnh và tử vong ở trẻ sơ sinh.
Phương pháp “Chăm sóc Kangaroo” được thực hiện như thế nào?
– Mẹ, bố, hoặc người thân cũng có thể thực hiện việc chăm sóc Kangaroo cho trẻ.
– Người mẹ có thể nằm trên giường hoặc ngồi trên ghế ở tư thế thoải mái.
– Trẻ sơ sinh được để trần, không mang quần áo ngoại trừ việc mang tả và đội mũ.
– Mẹ để ngực trần để đặt trẻ lên, loại bỏ bất kỳ đồ mặc nào ngăn cản da-kề-da.
– Một tay giữ đầu, một tay giữ mông và đặt trẻ vào giữa hai bầu vú mẹ, sao cho ngực và bụng trẻ áp sát vào ngực mẹ theo chiều dọc.
– Đầu trẻ hơi ngả về một bên và cánh tay gập trên ngực mẹ. Đùi và gối của trẻ nên ở tư thế hơi dạng như “con ếch”.
– Trẻ được đắp chăn hoặc áo trên lưng để che giữ ấm và thoải mái.
– Trẻ nên được chăm sóc ở tư thế Kangaroo như vậy mỗi lần tối thiểu 1 tiếng đồng hồ để trẻ được thư giãn, bú mẹ hoặc ngủ trong lúc được tiếp xúc da-kề-da.
– Việc chăm sóc Kangaroo nên được thực hiện nhiều lần trong ngày miễn là trẻ được thoải mái và bất kỳ lúc nào điều kiện cho phép.
– Kiểm tra thường xuyên để đảm bảo trẻ có thể thở dễ dàng và không có gì che mũi.
Chăm sóc Kangaroo tại Khoa Nhi Sơ sinh – Bệnh viện Phụ Sản – Nhi Đà Nẵng (Ảnh: Khoa Nhi Sơ sinh – BV Phụ Sản-Nhi Đà Nẵng cung cấp).
Lợi ích của phương pháp “Chăm sóc Kangaroo”
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy những ích lợi rõ ràng của chăm sóc Kangaroo đối với cả trẻ sơ sinh và người mẹ cũng như giảm gánh nặng chăm sóc về y tế:
– Giúp trẻ bú mẹ tốt hơn: Trẻ sơ sinh được chăm sóc Kangaroo sẽ có thời gian của một cữ bú mẹ lâu hơn và bú nhiều sữa mẹ hơn. Điều này đặc biệt có ích đối với các trẻ sinh non và có trọng lượng lúc sinh nhẹ hơn; giúp trẻ sinh non giảm tỉ lệ nhiễm trùng sơ sinh và lên cân tốt hơn. Trẻ bú mẹ tốt hơn sẽ giúp mẹ tiết sữa nhanh hơn và nhiều hơn.
– Giúp trẻ điều hòa thân nhiệt, nhịp tim, nhịp thở: Hạ thân nhiệt ở trẻ sơ sinh có thể gây ra các biến chứng như hạ đường huyết, suy hô hấp, tăng nguy cơ nhiễm trùng sơ sinh. Việc được ôm da-kề-da theo phương pháp Kangaroo giúp trẻ điều hòa thân nhiệt, tránh bị hạ thân nhiệt, nhất là đối với trẻ sinh non. Ngoài ra, chăm sóc Kangaroo cũng giúp nhịp tim, nhịp thở của trẻ được điều hòa và ổn định.
– Giúp tăng sự gắn kết giữa mẹ và con: Chăm sóc Kangaroo sẽ giúp tăng cường mối liên kết, sự gắn bó tình cảm giữa mẹ và con (hoặc giữa bố và con). Điều này đặc biệt có ích đối với trẻ sinh non đang phải nằm chăm sóc tại các đơn vị hồi sức sơ sinh, nơi mà sự tiếp xúc giữa mẹ và con có phần bị hạn chế do bệnh lý của con và đôi khi của cả mẹ.
– Giúp giảm stress, giảm đau: Chăm sóc Kangaroo giúp cả mẹ và trẻ sinh non giảm stress, giảm đau, nhất là với những trẻ đang nằm viện và phải chịu các stress và đau đớn do các thủ thuật y khoa như lấy máu xét nghiệm, can thiệp về hô hấp, đặt sonde, v.v.. Người mẹ cũng sẽ giảm lo âu, đau đớn, tử cung co hồi tốt sau sinh khi chăm sóc Kangaroo cho con nhờ tác dụng của hormon oxytocin giải phóng trong lúc ôm ấp con và cho con bú.
– Giúp giảm thời gian nằm viện và tỉ lệ tử vong ở trẻ sinh non: Với những lợi ích nói trên, chăm sóc Kangaroo giúp giảm tỉ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ sinh non, dẫn đến thời gian nằm viện rút ngắn và giảm các chi phí chăm sóc y tế cho cả gia đình và xã hội.
Tóm lại phương pháp chăm sóc Kangaroo, đặc biệt đối với trẻ sinh non đang nằm viện, đã tạo ra những ích lợi to lớn đối với sức khỏe của cả trẻ và mẹ. Nó không chỉ là một thực hành đơn giản, mang tính trị liệu cao mà còn là một biểu hiện gắn kết tự nhiên, quý báu giữa bố mẹ và con nhất là trong hoàn cảnh trẻ sơ sinh đang phải nằm trong một căn phòng đầy những máy móc y tế với những căng thẳng, lo âu của cả trẻ và gia đình.
