TINH GỌN BỘ MÁY Y TẾ
KHI NGƯỜI THẦY THUỐC CẦN ĐƯỢC LẮNG NGHE
—–
Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy chính trị là nhiệm vụ cấp thiết để xây dựng nền hành chính hiện đại, hiệu quả, phục vụ người dân tốt hơn. Tuy nhiên, quá trình này đang đối mặt nhiều thách thức từ tâm lý nội bộ và các luận điệu sai trái, thù địch cần được phản bác kịp thời.
Hiện nay, tình trạng chồng chéo trong quản lý và sự tồn tại của quá nhiều khâu trung gian đang trở thành lực cản lớn đối với hiệu quả điều hành trong hệ thống chính trị – hành chính. Nhiều lĩnh vực cùng lúc chịu sự quản lý của nhiều cơ quan khác nhau, dẫn đến phân tán trách nhiệm, trùng lặp nhiệm vụ, gây lãng phí nguồn lực và làm chậm quá trình ra quyết định. Có những công việc đơn giản nhưng phải qua nhiều tầng nấc phê duyệt, khiến người dân và cán bộ cơ sở đều gặp khó khăn trong triển khai. Điều này cho thấy rằng, nếu không tinh gọn bộ máy, giảm bớt tầng lớp trung gian và xác định rõ chức năng, thẩm quyền của từng cấp, từng ngành, thì sẽ khó có thể xây dựng được một nền hành chính hiện đại, hiệu lực và phục vụ tốt cho nhân dân.
Thực tế cho thấy, phần lớn người dân, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, viên chức ngành y tế – những người trực tiếp làm việc trong hệ thống công – hoàn toàn ủng hộ chủ trương tinh gọn bộ máy. Bởi ai cũng nhận thức rõ rằng: quy mô tổ chức hiện tại còn quá lớn so với dân số và nguồn lực của quốc gia. Nếu không tái cơ cấu một cách hợp lý, ngân sách nhà nước sẽ ngày càng chịu áp lực, ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu nhập, chế độ đãi ngộ và điều kiện làm việc của người lao động trong khu vực công. Trong khi đó, mặt bằng giá cả ngày một leo thang do lạm phát và những biến động kinh tế toàn cầu khó lường, khiến đời sống cán bộ, đặc biệt là nhân viên y tế tuyến cơ sở, gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, việc tinh gọn bộ máy không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhờ giảm đầu mối, giảm chi ngân sách Nhà nước, đồng thời tạo điều kiện để Đảng và Nhà nước có thêm nguồn lực tái đầu tư, cải thiện chính sách tiền lương, chế độ đãi ngộ về vật chất lẫn tinh thần cho người lao động – trong đó có lực lượng y tế – để họ yên tâm công tác, cống hiến lâu dài.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng vẫn còn một bộ phận không nhỏ cán bộ, viên chức, người lao động – trong đó có nhiều nhân viên y tế – chưa thực sự hiểu rõ định hướng chiến lược, lâu dài của Đảng và Nhà nước về hiệu quả của tinh gọn bộ máy chính trị. Chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước nhiều khi lại bị bóp méo bởi các thế lực thù địch, chúng cố tình gán ghép đây là biểu hiện của sự yếu kém, là “giảm biên chế để hợp thức hóa việc thất nghiệp hoá cán bộ”, hoặc gieo rắc hoài nghi về năng lực lãnh đạo. Trên không gian mạng, các luận điệu sai trái được phát tán với tốc độ nhanh. Điều này khiến một bộ phận cán bộ, viên chức, người lao động nảy sinh tâm lý hoang mang, lo ngại về tương lai nghề nghiệp, đặc biệt là khả năng bị cắt giảm biên chế hoặc mất cơ hội làm việc trong khu vực công. Trước thực tế ấy, nhiều người lựa chọn chuyển hướng sang khu vực y tế tư nhân, nơi họ kỳ vọng có thu nhập tốt hơn, môi trường làm việc linh hoạt hơn. Dù Đảng và Nhà nước luôn xác định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế, song nếu chính sách đãi ngộ trong khu vực công không được cải thiện sau khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy thì nguy cơ “chảy máu chất xám” từ hệ thống y tế công sang tư nhân là điều có thể xảy ra. Đây sẽ là thách thức, áp lực lớn đối với các cấp lãnh đạo nói chung và lãnh đạo ngành y tế nói riêng, nhất là trong bối cảnh toàn ngành vẫn đang phải gồng mình khắc phục hậu quả sau đại dịch COVID-19, áp lực công việc ngành y ngày càng lớn do thay đổi mô hình bệnh tật, nhưng chế độ đãi ngộ còn nhiều bất cập. Việc mất đi đội ngũ nhân lực có trình độ cao, chuyên sâu, tâm huyết sẽ không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân, mà còn làm suy giảm uy tín của hệ thống y tế công lập – vốn là trụ cột chính trong chiến lược bảo vệ sức khỏe toàn dân.
Đối với đội ngũ cán bộ ngành y tế, Đảng và Nhà nước đã dành sự quan tâm đặc biệt, thể hiện qua nhiều chính sách hỗ trợ, ưu tiên về đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất, cũng như tạo điều kiện phát triển nghề nghiệp so với nhiều lĩnh vực khác. Tuy nhiên, thực tiễn công tác cho thấy môi trường làm việc trong ngành y vẫn còn rất áp lực và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Pháp lý bảo vệ cán bộ y tế tuy đã được quy định, nhưng việc thực thi trên thực tế còn nhiều hạn chế, khiến nhiều nhân viên y tế vẫn cảm thấy đơn độc khi đối mặt với các sự cố nghề nghiệp hoặc phản ứng tiêu cực từ phía người bệnh và xã hội. Bên cạnh đó, xu hướng tự chủ tài chính tại các bệnh viện – dù được xem là bước đi phù hợp với xu thế hiện nay nhưng cũng đang đặt ra không ít thách thức với ngành y tế. Trong bối cảnh nguồn thu của các cơ sở y tế công lập ngày càng eo hẹp, đặc biệt sau đại dịch COVID-19 và những biến động kinh tế toàn cầu, nhiều bệnh viện gặp khó khăn trong việc đảm bảo nguồn thu và ổn định thu nhập cho đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến tinh thần, động lực và đời sống vật chất của lực lượng y tế tuyến đầu. Chưa dừng lại ở đó, tiến trình hội nhập quốc tế và sự phát triển vũ bão của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đang tạo ra áp lực lớn đối với cán bộ ngành y. Ngoài việc phải liên tục cập nhật kiến thức chuyên môn sâu, họ còn phải tự học, thích nghi với các kỹ năng công nghệ mới trong khi vẫn đảm đương khối lượng công việc trực tiếp điều trị cho người bệnh vốn đã rất nặng nề.
Để hiện thực hóa chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy một cách thiết thực, hiệu quả và bền vững, chúng tôi – với tư cách là những nhân viên y tế bệnh viện công, muốn đưa ra một số ý kiến về giải pháp để góp phần cùng với người dân ủng hộ và làm tốt hơn chủ trương của Đảng và Nhà nước:
Thứ nhất, quán triệt sâu sắc và nhất quán quan điểm chỉ đạo của Đảng. Tinh gọn tổ chức bộ máy không đồng nghĩa với việc cắt giảm cơ học về số lượng cán bộ hay đơn vị, mà cốt lõi là tái cơ cấu một cách khoa học để bộ máy vận hành linh hoạt, hiệu lực, hiệu quả. Quan điểm “tinh gọn nhưng không tinh giản trách nhiệm”, “giảm khâu trung gian, tăng hiệu quả phục vụ” cần được thống nhất và thấm nhuần trong toàn bộ hệ thống chính trị, từ Trung ương đến cơ sở. Đây không chỉ là một nhiệm vụ mang tính tình thế, mà là định hướng chiến lược, có ý nghĩa lâu dài trong tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn liền với kiểm soát quyền lực. Phân cấp phải thực chất, phân quyền phải rõ ràng, minh bạch và có sự phân định cụ thể giữa trách nhiệm và thẩm quyền giữa các cấp chính quyền, giữa Trung ương và địa phương, giữa các ngành và lĩnh vực. Tuy nhiên, đi đôi với đó là việc thiết lập cơ chế kiểm soát quyền lực hiệu quả, tránh tình trạng lạm quyền, né tránh trách nhiệm hoặc bao che, gây bức xúc trong nhân dân và cản trở tiến trình cải cách.
Thứ ba, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong công tác quản trị, điều hành. Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, tinh gọn bộ máy phải đi liền với số hóa quy trình làm việc. Ngành y tế là ví dụ điển hình: việc triển khai hồ sơ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, phần mềm quản lý bệnh không lây nhiễm, hệ thống kê khai y tế trực tuyến, khám chữa bệnh từ xa… nếu được thực hiện đồng bộ sẽ giúp cắt giảm hàng chục loại biểu mẫu thủ công, giảm áp lực hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành. Đây là biểu hiện cụ thể của tinh gọn trong thực tiễn, mang lại hiệu quả tức thì, dễ nhận diện và có sức lan tỏa.
Thứ tư, đổi mới toàn diện công tác cán bộ, nâng cao chất lượng đội ngũ. Một bộ máy dù được tổ chức tinh gọn đến đâu nhưng nếu đội ngũ yếu kém, thiếu năng lực, không tâm huyết thì vẫn không thể mang lại hiệu quả. Do đó, cần thực hiện mạnh mẽ cải cách trong công tác tuyển dụng, đào tạo, bố trí và đánh giá cán bộ. Cần lấy năng lực thực tiễn, hiệu quả công việc và phẩm chất đạo đức làm thước đo chính yếu, thay thế tư duy “bình quân chủ nghĩa” trong đánh giá cán bộ. Đồng thời, cần có cơ chế sử dụng hợp lý, nhân văn đối với những cán bộ bị ảnh hưởng bởi quá trình tinh giản để tránh lãng phí nguồn lực và giữ vững niềm tin nội bộ.
Thứ năm, hoàn thiện khung thể chế gắn với lương và vị trí việc làm. Việc cải cách tiền lương phải dựa trên nguyên tắc “trả lương theo vị trí việc làm, theo năng lực và hiệu quả công tác”. Cần ban hành các văn bản quy phạm pháp luật cụ thể hoá hệ thống đánh giá công việc theo định lượng, nhằm đảm bảo công bằng, minh bạch và phù hợp với ngân sách. Bên cạnh đó, việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải gắn chặt với yêu cầu thực tiễn và quyền lợi, nghĩa vụ của người được đào tạo, từ đó hạn chế tình trạng “đào tạo rồi rời bỏ hệ thống”, gây lãng phí nguồn lực và chảy máu chất xám.
Cuối cùng, tăng cường sự đồng thuận xã hội và truyền thông chính sách hiệu quả. Tinh gọn bộ máy là một quá trình lớn, ảnh hưởng sâu rộng đến đội ngũ cán bộ và người dân, vì vậy cần được thực hiện minh bạch, có sự tham gia giám sát của nhân dân, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội. Truyền thông chính sách phải đi trước một bước, kịp thời giải thích, đối thoại và định hướng dư luận, góp phần củng cố niềm tin xã hội, đồng thời làm thất bại mọi luận điệu xuyên tạc, phá hoại của các thế lực thù địch.
Việc xây dựng một hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Đảng và Nhà nước trong công cuộc phát triển đất nước bền vững, hiện đại và dân chủ. Đây không chỉ là bài toán tổ chức – nhân sự, mà còn là lời khẳng định: Trong kỷ nguyên vươn mình, Việt Nam chúng ta quyết tâm đổi mới, nâng cao hiệu quả phục vụ nhân dân, khẳng định vị thế quốc gia trên trường quốc tế và bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ nước ta.
